Obez Olmamızın Tek Sebebi Genlerimiz Mi?

İyi beslenmiş anlamına gelen obezite, günümüzde sağlığı bozacak şekilde vücutta aşırı veya anormal miktarda yağ birikmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu yağ birikiminin en önemli nedeni; tüketilen besinlerin enerji değerlerinin artması veya bireylerin fiziksel aktivitelerinin azalması sonucu alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıdır. Beden kütle indeksi (BKİ), erişkinlerde obezitenin değerlendirilmesinde boya göre ağırlığın hesaplandığı bir tarama endeksidir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre BKİ ≥30 kg/m² olması durumu obezite olarak tanımlanmaktadır.

Peki, bu BKİ değeri nasıl hesaplanır? Kilogram cinsinden ağırlığın metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle elde edilen değer bireyin BKİ’sidir. Örneğin 85 kg, 1,78 m olan bir kişinin BKİ’si 85/1,78*1,78=26,8 kg/m²dir. BKİ sonuçları Dünya Sağlık Örgütü’nün uluslararası BKİ sınıflamasına göre yorumlanarak kişinin ağırlığı hakkında fikir sahibi olunur. Yani tabloya göre örnekteki bireyin BKİ’si (26,8 kg/m²) kişinin hafif şişman olduğunu gösteriyor.

Yetişkinlerde BKİ’nin sınıflandırılması

Sınıflandırma

Beden kütle indeksi (BKİ) (kg/m²)

Zayıf (düşük ağırlıklı)

<18,50

Aşırı düzeyde zayıflık

<16,00

Orta düzeyde zayıflık

16,00-16,99

Hafif düzeyde zayıflık

17,00-18,49

Normal

18,50-24,99

Toplu, hafif şişman, fazla kilolu

≥25,00

Şişmanlık öncesi (preobez)

25,00-29,99

Şişman (Obez)

≥30,00

Şişman 1. derece

30,00-34,99

Şişman 2. derece

35,00-39,99

Şişman 3. derece

≥40,00

Sizde kendi BKİ’nizi hesaplayarak ağırlığınızın ne durumda olduğu hakkında fikir sahibi olabilirsiniz (BKİ’nizi yorum olarak yazabilirsiniz)

Kişiler, ailelerinde kilolu biri varsa, özellikle de anne ya da baba kiloluysa, mutlaka kendisinin de kilolu olacağını düşünür. Özellikle zaten kilolu olan kişiler için ailelerindeki birinin vücut tipine benziyor olmak bir sığınaktır çünkü bu doğal bir süreçtir. Kilolu olmasının sebebi sadece annesinin de kilolu olmasıdır. Bu durumun sürekli hamurişi yemesiyle ya da yediği çikolatalarla hiçbir ilişkisi yoktur (?). Aslında bu durum; gerçeklerden kaçmak ya da kolay yolu seçip, durumu kabullenip kilo vermeye çalışmamak için bulunan bahaneden başka bir şey değildir.

Metabolik faktörler, beslenme ve fiziksel aktivitenin olmaması obezite için temel nedenlerdir. Bunlar dışında yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyo-kültürel etmenler, gelir durumu, aşırı ve yanlış beslenme, hormonlar, genetik, psikolojik problemler, yanlış diyetler uygulamak, ilaçlar, doğum sayısı ve sıklığı gibi pek çok neden obezite için risk faktörüdür. Yani sadece obeziteye yatkın bir genetik yapımızın olması kilolarımızın sebebi değildir. Obezite pek çok sebebi olabilen multifaktöriyel bir sağlık sorunudur ve pek çok nedeninin olması, önlenmesi ve tedavisini güç ve karmaşık bir hale getirmektedir. Bireylerin kararlılığını ve etkin katılımını gerektiren obezite tedavisinin amacı; gerçekçi bir vücut ağırlığı kaybı hedeflenerek, obezitenin sebep olduğu hastalık risklerini azaltmak, bireye yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.