Okula Başlama ve Uyum Süreci

Okula başlamak çocuklar ve aileleri için heyecan verici yeni bir süreç aynı zamanda kaygılandırıcı bir değişimdir. Çocuğun okula uyumunu kolaylaştırmak için hem kendinizi hem çocuğu okula hazırlamak ve teşvik etmek gerekmektedir. Her çocuğun kendine ait bir planlamaya ve zamanlamaya ihtiyacı vardır. Bu şartlar sağlandığında okula uyum sürecinin sağlıklı ilerlemesi mümkündür.

• Ebeveynin okul sürecine önce kendisini hazırlaması ve yatıştırması gerekir. Çocuk ayrılık anında ebeveyninin kaygısını ve üzüntüsünü hissettikçe ayrılığı zorlaşır. Sürecin normal olduğunu, herkesin farklı süreçlerde olabileceğini sık sık kendinize anımsatmanız kıymetlidir. Okulun güvenli bir yer olduğunu içselleştirmek ve çocuğa aktarmak uyumu kolaylaştıracaktır. Aynı şekilde öğretmenine güvendiğinizi ve onun da güvenebileceğini hissetmesi gerekmektedir. Sürece dair kaygılarınız var ise bunu çocukların yanında söze dökmemek daha sağlıklı olacaktır.

• Okula dair çocukta heyecan uyandırmak, sınıfı, öğretmeni, yeni oyunları anlatmak ve meraklandırmak çocuğun ilgisini çekecektir. Okulun nasıl bir yer olduğu, içinde neler olduğu, neye benzediğine dair bilgiler verilebilir. Okulla ilgili merak ettikleri varsa bunları birlikte not alıp okula geldiğinizde öğrenmesi için fırsat tanıyabilirsiniz.

• Okul günü çocuğunuza neler olacağını tüm detayları ile anlatabilirsiniz. Kaçta kalkacaksınız, evde neler yapacaksınız, nasıl ve kim ile gideceksiniz, okul neye benziyor, okuldaki imkanları neler olacak, sonrasında onu kim alacak, ne kadar süre okulda olacak, okulda olduğu sürede neler yapacak, kimlerden destek isteyebilir… Süreleri örnekler ile anlatmak (örneğin bir film izlediğin kadar kalacaksın) zamanı somutlaştırmalarına yardımcı olacaktır. Okulun ardından yapılacak rutinleri de aktarmak değişmeyen şeylerin olduğunu çocuğa hatırlatır ve rahatlatır.

• Okula başlama ile ilgili hikaye kitaplarından destek almak uyumu kolaylaştırır.

• Okul dışında serbest oyun oynamasına alan tanımak, oyunlarında okulun ya da ayrılık konularının işlenmesine izin vermek süreci kolaylaştıracaktır.

• Çocuklar okulun evlerine çok uzak olduğunu düşünebilirler, bu sebeple okula geliş yolunuzu harita şeklinde kağıt üzerinde resmetmek çocuğun yer ve zaman algısına destek olacaktır.

• Her konuda olduğu gibi okula uyumda da ebeveynin istikrarlı ve kararlı olması gerekir. Şefkati gözeterek kararlı bir şekilde okula geliş sürdürülmelidir. Ağladığında, ‘Tamam bugün gitmeyelim’ ifadeleri çocukta rutin oluşumunu zorlaştırabilir, bunun yerine ‘Seni anlıyorum, bu gerçekten zor, merak etme ben yanındayım’ gibi destekleyici ve kararlı tutum çocuğunuzda güven uyandıracaktır.

• Kimi zamanlarda çocuklar okula hazırken ebeveynler ayrılmaya, çocuğun bağımsızlaşmasına hazır olmayabilir, bu durumlarda çocuğun uyum süreci zorlaşabilir. Kendi duygularınızı ve ayrılığa hazırlığınızı gözden geçirmek kolaylaştırıcı olabilir.

• Okula gelirken evden bir obje, ebeveynin küçük bir fotoğrafı getirmesine izin verilebilir. Ona iyi gelen bir şeyi yanında taşımak rahatlamasına destek olacaktır.

• Bir ayrılma rutini oluşturulabilir. Özel bir selamlaşma, özel bir şarkı veya hareket çocuğa ayrılık zamanının geldiğini hatırlatır ve zihnini, bedenini hazırlamasını sağlar.

• İlk günlerini değerlendirmesine yönelik sorgulayıcı sorular sormamak, buluşmanın tadını keyifli vakit geçirerek çıkarmak önemlidir. Okulda olduğu sürede sizin de onu özlediğinizi ve birlikte vakit geçirmek istediğinizi belirtmek anlaşıldığını ve sürecin normal olduğunu hissettirir.

• Bir ebeveyn ile okula girişte zorlanıldığı durumlarda çocuğu okula diğer ebeveynin ya da başka bir yakının getirmesi denenebilir.

• Okulda ürettiği, oluşturduğu ürünleri bir sergi gibi sunmak ve onlara değer verdiğinizi göstermek okulda geçirdiği vakit için destekleyici olabilir.

• Tüm bu süreçte çocuğunuza zaman tanımak duygularını anlamaya çalışmak ve ona aktarmak önemlidir. ‘Keyifli bir hafta sonu geçirdin, erken kalkmak, okula gitmek biraz zor, merak etme ben buradayım.’ gibi ifadelerle duyguları aynalamak süreçte en büyük destekleyici olacaktır.

• Her çocuğun süreci eşsizdir, bazen de profesyonel destek gerekebilir. İhtiyaç halinde uzman desteği almak önemlidir.