Otizm ve Diğer Nörogelişimsel Bozuklukların Klinik Psikoloji Tablosu - Uzm. Kl. Psk. Ubeydullah Yıldız

Açıklama

Nörogelişimsel bozukluklar, çocukluk döneminde başlayan ve bireyin gelişimsel süreçlerini etkileyen ruhsal bozukluklardır. Otizm spektrum bozukluğu bu grupta en çok bilinen ve dikkat çeken bozukluktur. Dikkat, iletişim, sosyal etkileşim ve öğrenme becerilerinde ortaya çıkan zorluklar, bu tabloların temel özellikleridir. Nörogelişimsel bozukluklar bireyin yaşam boyu işlevselliğini etkileyebilmekte ve erken tanı ile destek büyük önem taşımaktadır.

Belirler

• Kişi sosyal etkileşimde belirgin güçlük yaşamaktadır.
• Kişi iletişim kurmada ve duygularını ifade etmede zorluk çekmektedir.
• Kişi tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları göstermektedir.
• Kişi öğrenme süreçlerinde akranlarına göre farklılıklar yaşamaktadır.
• Kişi günlük yaşam becerilerinde destek ihtiyacı duymaktadır.

Nedenleri

Nörogelişimsel bozuklukların nedenleri genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle açıklanmaktadır. Genetik yatkınlık, doğum öncesi ve doğum sırasındaki komplikasyonlar, beynin gelişimsel farklılıkları bu tabloların ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Ayrıca erken çocukluk döneminde yaşanan çevresel risk faktörleri de gelişim üzerinde etkili olabilmektedir.

Başa Çıkma Yöntemleri

1. Psikiyatrik Değerlendirme ve İlaç Kullanımı
   Nörogelişimsel bozuklukların tedavisinde öncelikle psikiyatrist değerlendirmesi yapılmalıdır. Bazı durumlarda dikkat sorunları, kaygı veya davranış problemleri için ilaç tedavisi kullanılabilmektedir.

2. Psikoterapi ve Eğitimsel Destek
   Kısa süreli bilişsel terapi ve uzun süreli dinamik terapi yanında, özel eğitim ve davranışsal müdahaleler bu bozuklukların yöneminde temel yaklaşımlardır. Çocukların sosyal becerilerini geliştirmeye, iletişimi güçlendirmeye ve davranışlarını düzenlemeye katkı sağlamaktadır.

3. Ek Destekleyici Yöntemler
   Aile danışmanlığı, ergoterapi, dil ve konuşma terapisi, sanat ve oyun terapileri çocuğun gelişimsel sürecini destekleyebilmektedir.

DSM-5’e Göre Nörogelişimsel Bozukluklar

1. Otizm Spektrum Bozukluğu
   Kişi sosyal etkileşim ve iletişimde kalıcı güçlükler yaşamaktadır. Tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları görülmektedir.

• Göz teması kurmada zorluk
• Rutine bağlılık ve değişime direnç
• Tekrarlayıcı hareketler

2. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
   Dikkat sorunları, dürtüsellik ve hiperaktivite ile seyreden nörogelişimsel bir bozukluktur.

• Dikkatini toplamada güçlük
• Yerinde duramama ve hareketlilik

3. Öğrenme Bozuklukları
   Okuma, yazma veya matematik alanında belirgin güçlüklerle karakterizedir.

• Okuma ve yazmada gecikme
• Matematik becerilerinde zorluk

4. Dil ve Konuşma Bozuklukları
   Kişi dil gelişiminde gecikmeler ve iletişim güçlükleri yaşamaktadır.

• Sözcük dağarcığında sınırlılık
• Akıcı konuşmada bozulma

5. Motor Bozukluklar (Tik Bozuklukları, Gelişimsel Koordinasyon Bozukluğu)
   Hareket kontrolü ve koordinasyon becerilerinde bozulmalar görülmektedir.

• İstemsiz tikler
• Denge ve koordinasyon sorunları

Ne Zaman Profesyonel Yardım Alınmalı?

Çocuk gelişiminde akranlarına göre belirgin gerilikler gözleniyorsa, sosyal iletişimde ve öğrenme süreçlerinde zorluklar kalıcı hale gelmişse veya günlük yaşam becerileri destek olmadan sürdürülemiyorsa profesyonel yardım almak önemlidir. Erken tanı ve müdahale, çocuğun gelişiminde kritik bir fark yaratmaktadır.

Otizm ve diğer nörogelişimsel bozukluklar, bireyin yaşam boyu gelişimini etkileyebilen durumlar arasındadır. Psikiyatri, psikoterapi ve eğitsel destekle birlikte çocukların sosyal becerileri, iletişim yetenekleri ve yaşam kalitesi güçlendirilebilir. Erken ve doğru müdahalelerle ilerleme kaydetmek mümkündür. Esenlikle kendi yolunuzu bulma dileğiyle…

Psikolog | Psikolog İstanbul | Psikolog Ankara | Psikolog İzmir | Psikolog Bursa | Psikolog Adana