Polikistik Over Sendromunda Beslenme 2

Polikistik Over Sendromu (PCOS), üreme çağındaki kadınlarda sık görülen, hormonal dengesizlik ve metabolik bozukluklarla seyreden kompleks bir endokrin hastalıktır. PCOS’un başlıca belirtileri arasında düzensiz adet döngüsü, hiperandrojenizme bağlı olarak yüzde ve vücutta kıllanma artışı (hirsutizm), akne, kilo artışı ve yumurtalıklarda çok sayıda küçük kist oluşumu yer almaktadır. Ayrıca, PCOS’lu bireylerde infertilite görülme sıklığı da artmaktadır.

PCOS’un etiyolojisinde genetik yatkınlığın yanı sıra insülin direnci önemli bir rol oynamaktadır. İnsülin direnci, hücrelerin insüline yanıtının azalması sonucu kan şekeri düzeylerinin yükselmesine ve pankreasın daha fazla insülin salgılamasına neden olur. Artan insülin düzeyleri, yumurtalıklarda androjen üretimini uyararak hormonal dengesizliği daha da artırır. Bu nedenle PCOS yönetiminde insülin duyarlılığının artırılması, tedavinin temel hedeflerinden biri haline gelmiştir.

Beslenme tedavisi, PCOS yönetiminde medikal tedavi kadar önemlidir. Glisemik indeksi düşük, posa içeriği yüksek ve işlenmiş karbonhidratlardan uzak bir diyet planı; hem insülin direncinin azaltılmasına hem de vücut ağırlığının kontrol altında tutulmasına yardımcı olur. Aşağıdaki beslenme ilkeleri, PCOS’lu bireylerin yaşam kalitesini artırmak açısından önem taşır:

• Glisemik indeksi düşük karbonhidratlar tercih edilmelidir. Tam tahıllar, kurubaklagiller, sebzeler bu gruba dahildir.

• Basit şekerler ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır. Şekerli içecekler, paketli atıştırmalıklar, rafine un içeren besinler insülin direncini artırabilir.

• Düzenli öğün alışkanlığı kazanılmalı, öğün atlanmamalıdır. Kan şekeri dengesi için bu alışkanlık oldukça kritiktir.

• Protein içeriği yeterli, dengeli bir beslenme düzeni oluşturulmalıdır. Özellikle bitkisel protein kaynaklarına da yer verilmelidir.

• Omega-3 yağ asitlerinden zengin besinler tüketilmelidir. Ceviz, keten tohumu, chia tohumu, semizotu ve yağlı balıklar önerilmektedir.

• Antioksidanlardan zengin sebze-meyve tüketimi artırılmalıdır. Renkli sebzeler, mevsim meyveleri hormon dengesine katkı sağlar.

• Süt ve süt ürünleri kontrollü tüketilmelidir. Bazı çalışmalarda süt ürünlerinin hormonal dengesizliklere etkisi olduğu gösterilmiştir; düşük yağlı ve fermente olanlar tercih edilmelidir.

• Kafein alımı sınırlandırılmalıdır. Aşırı kafein tüketimi kortizol seviyelerini artırabilir ve hormonal dengeyi olumsuz etkileyebilir.

Beslenmeye ek olarak düzenli egzersiz, uyku hijyenine dikkat edilmesi ve stres yönetimi de PCOS’un bütüncül yönetiminde oldukça önemlidir. Her bireyin ihtiyacı ve vücut yanıtı farklı olduğundan, kişiye özel planlamalarla ilerlemek uzun vadede başarıyı artırır. Gerek kilo kontrolü gerekse hormonal denge açısından sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesi, PCOS semptomlarını hafifletmede güçlü bir destek sağlar.

Dyt. Duygu Çetin