Yetişkin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) bireyde işlevselliği veya gelişimi bozan dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellikle karakterize olan bir nörogelişimsel bozukluktur (APA, 2014). Bireyde; hiperaktivite, dikkat eksikliği, dürtüsellik olarak ayrı ayrı görülebildiği gibi hepsinin birarada görüldüğü durumlar da olabilmektedir.

Yapılan araştırmalar çocukluk ve ergenlikle görülen DEHB’nin yetişkinlikte de devam edebildiğini ortaya koymuştur. Yetişkinlikte görülen şeklinde belirtiler değişebilmektedir. Yetişkinde genellikle hiperaktivite ile ilgili belirtilerde azalma görülürken, sosyal becerilerde, kişilerarası ilişkilerde, öfke kontrolünde sorunlar, problem çözmede yetersizlikler bireyin yaşamını olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Bireyde, anksiyete, yeme bozuklukları, depresyon, bipolar bozukluk, madde kullanımı, kişilik bozuklukları, teknoloji bağımlılığı, aşırı alkol kullanımı da eşlik edebilmektedir. Yaşlılıkta da etkilerin devam ettiği görülebilmektedir.

DSM-5 DEHB kriterlerini üç başlıkta toplar. Bunlar; dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüselliktir. DEHB tanısı konulabilmesi için belirtilerin en az 6 aydır görülmesi, 12 yaşından önce birkaç belirti, bireyin günlük işlevselliğinde bozulma olması, yaşamının en az iki alanını olumsuz etkilemesi ve başka bir psikotik bozuklukla beraber olmaması gereklidir (APA, 2014).
DEHB’nin ortaya çıkış nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalarla farklı nedenler ortaya konmuş fakat bu nedenler tek başına DEHB’yi açıklamada yeterli olmamaktadırlar. Genetik, psikolojik, nörokimyasallar, beyin işlevleri, çevresel etkenler nedenler arasındadırlar.

Yetişkin DEHB’de çalışma belleği, hafıza gibi bilişsel alanlarda bozulma olabilmekte, özdisiplin, zaman yönetimi, işe odaklanma, duygu düzenleme, yürütücü işlev yetersizlikleri gibi biyolojik, nörolojik, psikolojik, nöropsikolojik, sosyal sorunlar görülebilmekte, iş, aile, eş ve sosyal ilişkileri olumsuz etkileyebilmektedir.

Çocukluk ve ergenlikte DEHB tanısı almış bireylerin yetişkinlikte takip edilmesi önemlidir. Daha önce tanı almamış fakat yetişkinlikte belirtiler gözüken, sorun yaşayan kişilerin destek alması önemlidir.

Psikoloji | Psikoloji İstanbul | Psikoloji Ankara | Psikoloji İzmir | Psikoloji Bursa | Psikoloji Adana