Ankilozan Spondilit

Ankilozan spondilit (AS) omurga ve leğen kemiği eklemlerini tutan kronik inflamatuvar bir hastalıktır. Erkeklerde kadınlara göre daha fazla görülür

 Daha çok genç yaşlarda görülür ve ileri yaşlarda başladığında spondiloz denilen omurga kireçlenmesi ile karıştırılabilir. İnflamasyon omurga, leğen kemiği ve bacakları omurgaya bağlayan eklem bölgelerindeki tendonların kemiğe yapışma bölgesinden(entesis) başlar bu nedenle temel patoloji entesopatidir. Diz ayak bileği kalça gibi eklemlerde de inflamasyon görülebilir. Temel patoloji omurgada olduğu için omurga hareketlerinde kısıtlanma ve kifoz artışı dediğimiz kambur posturun ortaya çıkmasına neden olur. Ancak hastalığın şiddeti bireysel farklılık gösterir. Bazılarında sadece omurgada sabah tutukluğu ve bel ağrısı şeklinde bazında bunlara ek olarak kalçada ağrı ve dizde şişlik şeklinde bazısında da tüm omurgada kısıtlılık ve postur bozukluğu şeklinde görülebilir. Aslında omurgayı etkileyen iltihabi romatizmal hastalıklar birden fazladır. Sedef romatizması, reaktif artrit, inflamatuvar barsak hastalıklarının (ülseratif kolit ve Chron’s hastalığı) omurga tutulumu, Reiter Sendromu da AS ye benzer omurga bulguları verir, bazı semptomları ile birbirinden ve AS den ayrılır.

Ankilozan spondilitin nedeni nedir?

Patogenezindeki çalışmalar devam etmekle beraber genetik yine önemli bir rol oynar. Gösterilmiştir ki HLAB27 genetik özelliğini taşıyanlarda AS daha sık görülmektedir. Bu genetik yapının yine çevresel faktörler ile uyarılıp aktif gen bölgesine dönüşmesi ile semptomlar ortaya çıkar. Çevresel faktörler içerisinde en fazla enfeksiyonlar tetiklemektedir.

Ankilozan spondilitin tanısı nasıl konur?

 Bel bölgesinde özellikle de sakroiliak eklem bölgesi dediğimiz kalçamızın hemen üzerindeki gamzelerin olduğu alanda bel ağrısı vardır. Kişiler sabahları 1 saatten daha uzun süren sabah tutukluğundan yakınırlar. Sabah kalkınca öne eğilip terliği almak lavaboya eğilip yüz yıkamak çok zor ve ağrılıdır. Özellikle gecenin ikinci kısmında (sabaha karşı) vücutta iltihabi yanıt en yüksek seviyeye ulaştığı için bu aman aralığında yatarken ağrı şiddetidir. Kişi yatakta sağdan sola dönerken zorlanır ve hatta ağrı ile uyanır. Bazı kişilerde göğüs bölgesi etkilenir. Göğüs kafesi hareketleri azalır. Soluk alıp verirken ağrı olduğu için istemsiz abdominal (karın) solunumu yapılır. Başlıca patoloji tendonlarda olduğu için vücudumuzun en büyük tendon bölgelerinden olan aşil tendonu da etkilenir ve topuk ağrısı önemli bulgudur. Ağızda yara, gözde anterior üveit, kanlı ishal, deride döküntüler, akciğer bazallerinde fibrotik değişiklikler görülebilir. Laboratuvar testlerinde iltihap değerleri yüksek, seroloji negatif, HLA b27 pozitif bulunur.

Ankilozan Spondilit Nasıl Tedavi Edilir?

 Erken tanı koymak ve tedaviye erken başlamak gelişebilecek hasarı küçültmesi açısından önemlidir.   İlaç tedavisinin yanı sıra hasta da bu hastalıkta tedaviye aktif olarak katılmak durumundadır. Sadece ilaçları düzenli almak değil, uygun kiloda olmak, düzenli egzersiz yapmak, besin öğelerine dikkat etmek, tek yastıkla yatmak, sigara içmemek, ağız bakımına dikkat etmek gibi pek çok parametreye dikkat etmesi gerekir. AS genellikle ataklar ve iyileşme (sessiz) dönemleri şeklinde seyreder. Sessiz dönemlerde de mikro düzeyde hastalık aktivitesi devam edebilir aşikar semptomu olmayabilir. Bu nedenle AS nin kronik uzun süreli bir hastalık olduğu bilinci ile takipleri ve tedaviyi aksatmamak ve özellikle tüm sistemler üzerindeki etkisi göz önüne alınarak tedavinin İç Hastalıkları-Romatoloji uzmanlarının önderliğinde planlanması önemlidir.