Çocuklarda Dikkat Eksikliği: Belirtileri, Nedenleri ve Çözümleri

Dikkat Eksikliği Nedir?

Dikkat eksikliği, özellikle çocuklarda sık görülen ve bireyin dikkatini uzun süre odaklama yetisini etkileyen bir durumdur. Genellikle Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ile ilişkilendirilen bu durum, çocuğun öğrenme becerileri, sosyal ilişkileri ve günlük yaşam performansı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.

Çocuklarda Dikkat Eksikliği Belirtileri

Dikkat eksikliği olan çocuklar şu belirtileri gösterebilir:

1. Dikkat Süresinin Kısa Olması:

• Ders çalışırken ya da bir görev üzerinde odaklanmada zorluk çekmek.

• Kolayca dikkatin dağılması.

2. Organizasyon Problemleri:

• Okul çantası ya da odası gibi kişisel alanlarda düzensizlik.

• Görevleri tamamlarken sırayı karıştırma.

3. Unutkanlık:

• Ödevleri, eşyaları ya da günlük sorumlulukları sık sık unutmak.

4. Sabırsızlık:

• Başkalarının konuşmasını bölme ya da sırada beklerken zorlanma.

5. Hata Yapma Eğilimi:

• Detaylara dikkat etmeme nedeniyle sık sık hata yapmak.

Dikkat Eksikliği Neden Olur?

Dikkat eksikliğinin nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğu düşünülmektedir.

1. Genetik Faktörler:

• Ailede DEHB veya dikkat eksikliği öyküsü bulunması, çocuklarda bu durumun görülme olasılığını artırabilir.

2. Beyin Kimyası ve Yapısı:

• Beyindeki dopamin ve norepinefrin gibi kimyasalların dengesizliği.

• Bazı beyin bölgelerindeki farklılıklar (özellikle dikkat ve dürtü kontrolüyle ilgili olanlar).

3. Çevresel Faktörler:

• Anne karnında alkol ya da sigara maruziyeti.

• Doğum sırasında düşük ağırlık ya da erken doğum.

• Ekran süresinin aşırı olması ve yeterli fiziksel aktivite eksikliği.

4. Beslenme Alışkanlıkları:

• Aşırı şekerli ya da işlenmiş gıdalar tüketmek, dikkati olumsuz etkileyebilir.

Çocuklarda Dikkat Eksikliğiyle Baş Etme Yöntemleri

Dikkat eksikliği ile başa çıkmak için hem ebeveynlerin hem de eğitimcilerin iş birliği yapması gerekir. İşte etkili yöntemler:

1. Davranışsal Terapiler:

• Çocuğun olumlu davranışlarını ödüllendirmek ve olumsuzları sınırlandırmak.

• Dürtü kontrolü ve dikkat süresini artırmaya yönelik aktiviteler.

2. Eğitimsel Destek:

• Çocuğun bireysel ihtiyaçlarına uygun bir eğitim programı oluşturmak.

• Sık aralıklarla molalar vermek ve kısa süreli görevler belirlemek.

3. Fiziksel Aktivite:

• Günlük düzenli egzersiz, çocuğun enerji seviyelerini dengeleyebilir ve dikkati artırabilir.

4. Teknoloji Kullanımını Sınırlama:

• Ekran süresini kontrol altında tutmak ve ekran dışı aktiviteleri teşvik etmek.

5. Psikolojik Destek:

• Bir psikolog ya da danışman ile düzenli görüşmeler, çocuğun dikkat eksikliği ile başa çıkmasına yardımcı olabilir.

Dikkat Eksikliği Olan Çocuklar İçin Uygulamalar ve Egzersizler

1. Odaklanma Oyunları:

Odaklanma gerektiren oyunlar, çocuğun dikkat süresini geliştirmek için eğlenceli ve etkili bir yöntemdir:

• Hafıza Kartları: Eşleşen kartları bulmaya yönelik bu oyun, hafızayı güçlendirir ve dikkati artırır.

• Bulmacalar: Özellikle yaşa uygun bulmacalar, problem çözme yeteneğini ve detaylara odaklanmayı geliştirir.

• Sudoku ve Kelime Avı: Mantık ve konsantrasyon gerektiren bu oyunlar, çocukların zihinsel becerilerini artırabilir.

2. Dikkat Artırıcı Egzersizler:

Çocuğun zihinsel sakinliğini sağlamak ve dikkat süresini artırmak için uygulanan basit egzersizlerdir:

• Nefes Egzersizleri: Çocuğa derin nefes almayı ve nefesini saymayı öğretmek, hem odaklanmayı hem de sakinleşmeyi sağlar.

• Mindfulness Teknikleri: Çocuğun dikkatini mevcut ana çekmeye yönelik etkinliklerdir. Örneğin, “Elma Yeme Egzersizi” sırasında elmayı koklamasını, dokunmasını ve tadını almasını istemek dikkatini güçlendirebilir.

• 5-4-3-2-1 Yöntemi: Çocuk, çevresindeki 5 şeyi görür, 4 şeyi dokunarak hisseder, 3 şeyi duyar, 2 şeyi koklar ve 1 şeyin tadını alır. Bu teknik, duyusal farkındalığı artırarak dikkat becerilerini güçlendirir.

3. “Attentioner” Programı:

“Attentioner” programı, dikkat eksikliği olan çocuklar için özel olarak geliştirilmiş bilimsel bir eğitim programıdır.

• Nasıl Çalışır? Çocuğun dikkat düzeyine göre belirlenen bireyselleştirilmiş görevler sunar. Bu görevler aşamalı olarak zorlaşır ve çocuğun odaklanma becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.

• Hedefleri: Çocuğun yalnızca dikkat süresini değil, aynı zamanda görev yönetimi ve problem çözme yeteneğini de arttırabilir.

• Evde Uygulama İmkânı: Program, ebeveynlerin de aktif olarak katılabileceği şekilde tasarlanmıştır ve düzenli uygulamalarla etkili sonuçlar verebilir.

4. Fiziksel Egzersizler:

Fiziksel aktiviteler, dikkat eksikliği olan çocukların enerjisini dengelemesi ve zihinsel odaklanmayı artırması için idealdir:

• Yoga: Çocuklar için özel tasarlanmış yoga hareketleri, hem zihinsel hem de fiziksel dengeyi geliştirir.

• Hareketli Oyunlar: Seksek, ip atlama ya da dans etmek gibi aktiviteler, çocuğun enerjisini sağlıklı bir şekilde kullanmasını sağlar.

5. Ekran Süresini Dikkatle Yönetin:

Teknolojiyi sınırlı ve amaçlı bir şekilde kullanmak dikkat gelişimine katkı sağlayabilir:

• Çocuğun yaşına uygun eğitici oyunlar seçilmelidir.

• Süre sınırı konulmalı ve ekran kullanımından sonra fiziksel bir aktivite yapılmalıdır.

Çocuğunuzda Dikkat Eksikliği Olduğundan Şüpheleniyorsanız

Eğer çocuğunuzda dikkat eksikliği belirtileri gözlemliyorsanız, bir uzman tarafından değerlendirme yapılması önemlidir. İzmir’de çocuklara yönelik psikolojik danışmanlık hizmetlerimizle, dikkat eksikliği teşhisini koymak ve uygun müdahaleleri planlamak için yanınızdayız.