Erteleme: Ardındaki Gerçekler

Erteleme, yapılması gereken işlerin yapılmaması ve geciktirilmesi olarak tanımlanabilir. Basit gibi görünen günlük görevlerin ertelenebileceği gibi, önemli sorumlulukların da ertelenebildiği görülmektedir. Günlük hayatta pek çok insan birtakım işlerini erteleyebilir. Ancak erteleme bir alışkanlık haline geldiğinde, günlük yaşamda işlevselliği etkilemektedir. Bir süre sonra erteleme bir döngü haline gelir ve erteledikçe işler pek çok yönden daha fazla zorlaşabilir. Bu noktada erteleme döngüsünün kırılması önemli hale gelmektedir.

Erteleme ve İkincil Kazançlar
Erteleme artık kronik bir hal aldığında birey, erteleme davranışı ile ikincil bir kazanç elde ediyor olabilir. Ertelemesine sebep olan davranışları, ertelemeyi makul kılmanın bir yolu olarak görmek şeklinde ifade edilebilir.
Örneğin, “Ben de piyano dersine başlamayı çok istiyorum ama şu an gerçekten buna ayıracak vaktim yok, işlerim hafifleyince gideceğim” diyen birisinin, piyano dersine başlamakla ilgili kaygılarının üstünü örtmek amacıyla ertelemesi bir kazanç halini almaktadır.

Erteleme Davranışı Nelere Sebep Olur?
Erteleme, basit bir davranış gibi görünse de etkileri sandığınızdan daha büyük olabilir. Duygusal, davranışsal ve hatta ilişkisel boyutta baktığımızda ertelemenin olumsuz etkilerini görebiliriz:

Ertelenen işler, başka işlerin de ertelenmesine neden olarak iş yükünün artmasıyla sonuçlanır.
Suçluluk, yetersizlik gibi duygulara sebep olabilir.
Motivasyon kaybına yol açabilir.
Stres ve kaygının artmasına neden olabilir.
Ertelemenin İki Farklı Türü
Ertelemenin iki farklı kategoride sınıflandırılabileceğinden söz edebiliriz.
Birincisi, kişilik özelliği olarak erteleme – kaçınmacı erteleme iken; ikincisi, durumsal erteleme – akademik ertelemedir.

1. Kaçınmacı Erteleme:
   Bir kişilik özelliği olarak erteleme, kronik erteleme olarak da ifade edilmektedir. Erteleme davranışının artık bir alışkanlığa dönüşmesi anlamına gelir. Birey, herhangi bir işi başlatmayı ve sürdürmeyi başaramaz.

2. Akademik Erteleme:
   Durumsal erteleme olarak da bilinen akademik erteleme, akademik başarıyı doğrudan etkileyen bir diğer erteleme türüdür. Genellikle üniversite öğrencilerinde görülen akademik erteleme, öğrencilerin akademik başarısını olumsuz yönde etkilemektedir.

Erteleme Davranışının Nedenleri Nelerdir?
Ertelemenin ardındaki nedenler, bireyler arası değişkenlik göstermektedir. Ertelemeye sebep olan faktörlerden bazıları şunlardır:

Zaman yönetimi konusunda başarısızlık
Ertelenen işe ilgi duyulmaması
Başarısız olma, hata yapma endişesi
Ertelenen işle ilgili yeterli bilgi ve becerinin olmaması
Mükemmeliyetçi eğilimler nedeniyle en iyisi olmayacaksa o işe girişmeme düşüncesi
Motivasyon eksikliği
Erteleme ile Nasıl Baş Edilir?
Erteleme davranışı söz konusu olduğunda, ilk önce nelerin ertelendiği belirlenmelidir. Bu davranışın belirli durumlar karşısında mı, yoksa daha kronik şekilde mi kendini gösterdiğini tespit etmek önemlidir.

Bir işi ertelerken hangi nedenlerin öne sürüldüğüne dikkat edilmelidir. Çünkü bu nedenler, erteleme davranışının ardındaki inanç ve beklentilerin keşfedilmesi konusunda yardımcı olacaktır. Bu nedenler ortaya çıkarıldıktan sonra ertelemeyle elde edilen kazançlar da belirlenmelidir. Bu kazançları belirlemek, erteleme davranışını sürdürmeye yol açabilir.

Eğer birey, ertelemeye giderek o işi yapmaktan daha fazla kazanç elde ettiğini düşünüyorsa, ertelemenin kendine fayda sağladığı yönünde inanç geliştirebilir. Bu inançları keşfetmek ve ne kadar gerçekçi olduklarını belirlemek önemlidir.

Ertelerken zaman veya planlama konusunda bir sorun yaşanıyorsa, küçük adımlar atarak değişimi sağlamak mümkün olabilir. Yapılması gereken işi daha küçük parçalara ayırmak ve zamansal bir planlama ile adım adım ilerlemek etkili olabilmektedir.

Eğer erteleme konusunda harekete geçmeniz gerekiyor ve nereden başlayacağınıza dair fikir üretemiyorsanız, erteleme artık günlük yaşam işlevselliğinizi olumsuz yönde etkiliyorsa profesyonel destek almanın zamanı gelmiş olabilir.

Psikoterapi desteği ile ertelemenin ardındaki nedenleri keşfedebilir ve ortadan kaldırarak daha verimli bir yaşam için harekete geçebilirsiniz.

Psikoloji | Psikoloji İstanbul | Psikoloji Ankara | Psikoloji İzmir | Psikoloji Bursa | Psikoloji Adana