Mandela Etkisi - Psk. Kardelen Büyü

Mandela Etkisi

Tanım

Mandela Etkisi, kolektif bir biçimde bir konuyu, olayı ya da bir detayı olduğundan farklı bir şekilde hatırlama durumudur. Bu durum bireysel bir yanlış hatırlama değildir. Birçok kişinin tutarlı bir biçimde bir bilgiyi yanlış hatırlamasıdır. Ancak basit bir hafıza hatasından çok daha detaylı ve karmaşık bir sürece sahiptir. Kişiler bu yanlış bilgiye güçlü bir inançla bağlıdırlar ve doğruluğundan oldukça eminlerdir. Bunun arkasında ise psikolojik mekanizmalarımız yer almaktadır.

Bellek ve mekanizmalar

Mandela Etkisi’nin yapı taşı belleğimizin çalışma sistemine dayanmaktadır. Belleğimizin amacı olayları olduğu gibi arşivlemek değildir. Bilgileri, hayatta kalmaya ve anlam kurmaya yönelik olarak tutmaktır. Bu yüzden her detay, parça ve bilgi içeriye alınmamaktadır. Bu eksikliklerden kaynaklanan bazı psikolojik mekanizmalar bir araya gelip Mandela Etkisi’nin tuğlalarını örmeye başlamaktadır.

Yanlış atıf ve kaynaklar

Yanlış atıf, yani anının nereden geldiğinin bilinmediği durumlarda başka kaynaklarda bulunan yanlış bilgilere maruz kalma olasılığı artmaktadır. Çünkü doğru bilginin hangi kaynaktan geldiği bilinmediği durumlarda, bir parodide karşımıza çıkan bir repliğin orijinal filmde olduğu düşünülebilir.

Şema temelli yeniden yapılandırma

Şema temelli yeniden yapılandırma sürecine göre dünyayı anlamlandırmak için geçmiş deneyimlerimizle oluşturduğumuz şemalardan yardım alıyoruz. Bir anıyı çağırırken boşlukların doldurulmasında ya da anının daha tutarlı hale gelmesini sağlamak için şemalarımıza bakıyoruz. Mesela Monopoly maskotunun tek gözlüklü olduğunu hatırlarız; ancak gözlük dahi takmamaktadır. Onu tek gözlüklü hatırlamamızın sebebi ise zengin, yaşlı ve beyefendi şemasının gözlükle daha tutarlı olmasıdır.

Telkin ve tekrarlama ile internetin rolü

Telkin, tekrarlama ve internetin rolüne baktığımızda ise yanlış bir telkin internet sayesinde tekrar ve tekrar karşımıza çıktıkça zamanla doğru olarak görülmeye başlarız.

Konfabulasyon

Konfabulasyon ise bir kandırma niyeti olmadan anı sırasında meydana gelen boşluğun şemalara uygun olarak doldurulması sonucunda çarpıtılmış bir anı oluşmasıdır.

Sonuç ve örnekler

Tüm bu mekanizmalar beraber çalışarak hafızamıza ve gerçeklik algımıza savaş açarlar. Bu yüzden bugün Çocuklar Duymasın dizisinde oynayan Çaycı Hüseyin’in ölüm haberleri insanları şüpheye düşürüyor. Kabadayı filmindeki çok sevilen “Aha dayıya sor.” repliğinin aslının “Aha dayıya söyle.” olduğu bilinmiyor.

Psikolog | Psikolog İstanbul | Psikolog Ankara | Psikolog İzmir | Psikolog Bursa | Psikolog Adana