Uzm. Kl. Psk. Ayşe Seren Yiğit
Psikoloji
Rol Çatışması Nedir?
Hepimizin işte, ailede ve sosyal hayatta farklı rolleri vardır. Evde ebeveyn, işte çalışan ve arkadaşlarımızın yanında dost oluruz. Rol çatışması, kişinin beklenen durum ile rolünün örtüşmemesidir.
Aile İçindeki Roller
Rollerimiz hayatımızdaki dengeyi sağlar. Vaktimizin büyük bir çoğunluğunu geçirdiğimiz ailemizle aramızdaki roller çok önemlidir. Anne ve babanın rolleri birbirlerine eş, çocuklarına ebeveyn olmaktır. Evlat rolü, anne ve babaya kurulan bağ ile ilgilidir. Kardeşlik rolü ise kardeşler arasındaki bağları gösterir. Bu rollerin hepsi birbiriyle ilişkilidir ve herkes kendisine verilen rolü üstlenmelidir; yoksa rol çatışması yaşanabilir.
Anne: Anne şefkatli olmalıdır fakat öncelikle bir insan, bir kadın olduğunu unutmamalıdır. Çocuğuna koşulsuz sevgiyi hissettirmelidir. Anne sadece biyolojik olarak olunmaz; hayata hazırlar. Annenin çevresiyle güvenli bağ kurması, çocuğu güvenli hissettirir. Biyolojik anne olmak, anne olmak anlamına gelmez.
Baba: Baba sakin ve yapıcı olmalıdır. Çocuğuna sevgisini göstermesi gerekir. Babalarından sevgiyi hisseden çocuklar iletişimde daha başarılı olur. Babanın sert olması, çocukla arasındaki ilişkiyi zedeleyebilir, çocuğun güvenini kırabilir. Baba, eşine karşı destekleyici olmalıdır. Özellikle hamileliğin her aşamasında bu desteği ve sevgiyi hissettirmesi hem anne hem de bebek için çok önemlidir.
Kardeş: Ebeveynlerin kardeşler arasında herhangi bir kıyaslama yapmaması çok önemlidir. Kardeş, küçük çocuğa çoğu konuda yardımcı olur; ödevlerine yardım eder, onunla oyun oynamak ister. Sosyal etkileşimini ve empati yeteneğini geliştirmede büyük kardeşin büyük bir önemi vardır.
Çocuk: Anne ve babaya olan bağ ile ilgilidir. Çocuk gelişim aşamasındayken ondan beklenen; oyun oynaması ve her şeyi merak edip sormasıdır. Bu dönemde ebeveyn sabırlı olup çocuğun sorularına cevap vermelidir. Çocuk, ailenin aynasıdır. Aile içinde kişiler birbirine nasıl davranıyorsa veya alışkanlıkları neyse, çocuk bunu benimseyip yansıtabilir.
Aile İçi Rol Çatışması Örnekleri
Aile içindeki rol çatışması birçok farklı şekilde olabilir. Örneğin, iş yerinde müdür olan bir anne, çocuklarına müdür rolüyle yaklaşabilir. Çocuklarına aşırı otoriter ve kuralcı yaklaştığında çocuk rolü sarsılabilir.
Veya ebeveynleri sürekli çalışan ve kardeşine bakması gereken bir çocuk; ebeveyn rolünü üstlenip, çocuk rolünden çıkabilir.
Rol Çatışmasının Sonuçları
Anne ve evlat rolünde olan bir çocuk, rol fazlalığı yaşayabilir; üstünde sürekli fazla bir beklenti olduğundan yapması gerekenleri zamanında yapamayabilir.
Eğer baba, baba rolünü üstlenmiyorsa; anne bu rolü oğluna yükleyip gelinini kıskanabilir. Anne, anne rolünü üstlenmiyorsa çocuklar bu rolü üstlenip toparlayıcı olmaya çalışabilir. Bu tarz durumlar, kişilik çatışmalarına yol açabilir.
Bu makalenin DoktorTakvimi web sitesinde yayımlanması, yazarın açık izniyle yapılmaktadır. Web sitesindeki tüm içerikler, fikri ve sınai mülkiyet mevzuatı kapsamında uygun şekilde korunmaktadır.
DocPlanner Teknoloji A.Ş. web sitesi tıbbi tavsiye sunmaz. Bu sayfanın içeriği, metinler, grafikler, görseller ve diğer materyaller de dahil olmak üzere, yalnızca bilgilendirme amacıyla oluşturulmuştur ve tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini almak amacı taşımaz. Herhangi bir sağlık sorununuzla ilgili şüpheniz varsa, bir uzmana danışınız.
DocPlanner Teknoloji A.Ş.
E-5 Karayolu, Esentepe Mahallesi, Lapis Han, No:25 D:102-103-120
Kartal İstanbul, Türkiye