Kader Motifi ve Tekrarlayan Yaşam Döngüleri: Neden Hep Aynı Senaryonun Başrolündeyiz? - Uzm. Kl. Psk. Yasin Ağırbaş

Psikodinamik Perspektiften Tekrarlayan Döngüler ve Terapi

Hayatınızın belirli dönemlerinde durup kendinize şu soruları sorduğunuz oldu mu: “Neden ilişkilerimde hep aynı hüsranı yaşıyorum?”, “Neden iş yerinde insanlar değişse de uğradığım haksızlıklar değişmiyor?” ya da “Neden olaylar, mekanlar ve yüzler farklı olsa da hissettiğim acı hep tanıdık?” Çoğu insan bu durumu “kötü şans”, “kader” ya da “yıldız düşüklüğü” gibi kavramlarla açıklar. Ancak klinik psikoloji perspektifinden, özellikle de psikodinamik açıdan baktığımızda, bu durumun şansla hiçbir ilgisi yoktur. Bu, zihinsel aygıtımızın derinliklerinde işleyen, farkında olmadığımız bir mekanizmanın ürünüdür. Freud buna “Tekrarlama Zorlantısı” adını verir. Mantıken insan zihninin hazzı araması ve acıdan kaçması beklenir. Ancak insan psikolojisi bu kadar düz bir matematik ile çalışmaz. Zihnimiz, “iyi olanı” değil, “tanıdık olanı” arama eğilimindedir. Erken çocukluk dönemimizde, bakım verenlerimizle (anne, baba veya bakım veren diğer figürler) kurduğumuz ilişkiler, bizim için “sevgi” ve “bağlanmanın” tanımını oluşturur. Eğer bir çocuk, sevgiyi “kaygılı, mesafeli veya eleştirel” bir ebeveyn üzerinden deneyimlediyse, yetişkinlikte karşılaştığı “güvenli ve sakin” bir ilişki ona sıkıcı ya da tekinsiz gelebilir. Çünkü bilinçdışındaki “sevgi” şablonu (Master Plan), kaos ve mücadele üzerine kuruludur. Kısacası; bilinçdışımız için tanıdık bir cehennem, bilinmedik bir cennetten daha güvenlidir.

Bu döngüler hayatımızın her alanına sızabilir. Birkaç örnekle somutlaştıralım:

İlişkisel Döngüler

Bir kişi, çocukluğunda duygusal olarak ihmal edilmişse, yetişkinliğinde ona çok ilgi gösteren partnerleri “boğucu” bulup itebilir. Bunun yerine, peşinden koşması gereken, duygusal olarak ulaşılmaz partnerlere çekilebilir. Çünkü çocukluğundaki “ilgi için mücadele etme” senaryosunu tamamlamaya çalışıyordur.

Otorite Sorunları

Ebeveyniyle çatışmalı veya boyun eğici bir ilişkisi olan birey, iş hayatında yöneticisiyle sürekli benzer çatışmalar yaşayabilir. Burada yönetici, aslında kişinin iç dünyasındaki ebeveynin bir yansımasıdır (Aktarım).

Başarısızlık Döngüsü

Başarılı olduğunda ebeveyni tarafından kıskanılan veya cezalandırılan bir çocuk, yetişkinliğinde tam büyük bir başarıya ulaşacakken açıklanamaz hatalar yapıp kendini sabote edebilir.
Tekrarlayan döngülerden kurtulmanın yolu, irade gücüyle “artık yapmayacağım” demekten geçmez. Çünkü savaştığınız şey iradeniz değil, bilinçdışınızdır. Bu noktada Bütüncül Psikoterapi süreci devreye girer.
Terapi sürecinde amacımız şunlardır:
İçgörü Kazandırmak: Kişinin “kader” sandığı olayların, aslında kendi seçimleri ve bilinçdışı yönelimleri olduğunu fark etmesini sağlamak.
Bağlantı Kurmak: Bugünkü davranış örüntüleri ile geçmişteki ilk yaşantılar arasındaki köprüyü kurmak.
Duygusal İşlemleme: Geçmişte baş edilemediği için bastırılan duyguların, güvenli terapi ortamında yeniden yaşanıp işlenmesini sağlamak.
Yeni Bir Benlik İnşası: Kişinin, geçmişin otomatik pilotundan çıkıp, bugün bir yetişkin olarak özgür iradesiyle yeni seçimler yapabilme kapasitesini artırmak.
Jung’un dediği gibi: “Siz bilinçdışınızı bilince dönüştürene kadar, o sizin hayatınızı yönlendirecek ve siz ona kader diyeceksiniz.” Terapi süreci, hayatınızın senaryosunu başkalarının yazdığı bir metin olmaktan çıkarıp, kalemi kendi elinize alma sürecidir. Kendi hikayenizin yazarı olmak, tekrarlayan acılı döngüleri kırmak ve hak ettiğiniz potansiyeli yaşamak için profesyonel bir destek almak, kendinize yapabileceğiniz en büyük yatırımdır.

Psikolojik Danışman ve Rehber | Psikolojik Danışman ve Rehber İstanbul | Psikolojik Danışman ve Rehber Ankara | Psikolojik Danışman ve Rehber İzmir | Psikolojik Danışman ve Rehber Bursa | Psikolojik Danışman ve Rehber Adana