Öz-Sabotajın Psikodinamik Anatomisi: İç Eleştirmen, Mükemmeliyetçilik ve Kendi Mutluluğumuza Engel Olma Döngüsü - Uzm. Kl. Psk. Yasin Ağırbaş

İç Eleştirmen ve Öz-Sabotaj: Bütüncül Psikoterapi Yaklaşımı

İç Eleştirmenin Tiranlığı

Aşırı güçlü bir İç Eleştirmen, bireye başarı anlarında bile mutluluğa izin vermez (Örneğin: “Daha iyisini yapmalıydın; bu başarı bir şans eseri idi.”) veya başarısızlık anlarında şiddetli öz-cezalandırmaya yol açarak kişinin toparlanma yeteneğini engeller. Bu durum, sürekli bir yetersizlik ve suçluluk zemininde yaşama baskısı yaratır.

Öz-Sabotaj Mekanizması

Bu mekanizma, paradoksal bir koruma çabasıdır. Kişi, İç Eleştirmenin acımasız beklentilerini karşılayamayacağı korkusuyla, daha en baştan denemekten vazgeçebilir veya bilinçdışı olarak başarıyı baltalayabilir. (Örneğin: Tam terfi alacakken işten ayrılmayı düşünmek veya önemli bir sunum öncesinde açıklanamayan bir hastalık geliştirmek). Bu, aslında “kontrol bende” yanılsamasını sürdürmek ve başarısızlığın getireceği yoğun kaygıdan kaçınmak için başvurulan bir kaçınma stratejisidir.

Öz-Sabotaj, Kariyer ve İlişkiler

İlişkisel Sabotaj: İlişkide her şey yolunda gitmeye başladığında, bilinçdışı olarak bir tartışma başlatmak, partneri eleştirmek veya sebepsiz yere uzaklaşmak. Bu, genellikle geçmişteki bağlanma figürlerinden öğrenilen güvenli bağlanmaya izin vermeme kalıbının tekrarıdır.

Kariyerde Erteleme: Bir projeye veya kârlı bir iş girişimine son ana kadar başlamayı ertelemek. Bu erteleme, aslında İç Eleştirmenin “mükemmel olmazsa, hiç olmasın” tiranlığına karşı verilen bir tepkidir.

Sağlık ve Öz Bakım İhmali: Kişinin kendisini başarıya layık görmemesi ve bilinçdışı olarak kendini cezalandırması sonucu; uyku düzenini bozmak, sağlıklı beslenmeyi reddetmek gibi öz bakım ihmal eden davranışlar sergilenmesi.

Kökeni Anlama ve Etkiyi Azaltma

Bütüncül Psikoterapi, İç Eleştirmenle çalışırken onu bir düşman olarak görmez; aksine, bu yapının altında yatan çocukluk dönemine ait kabul görme ve korunma ihtiyacını anlamayı hedefler.

Kökeni Anlama ve Etkiyi Azaltma: Terapide, bu yargılayıcı sesin kimin sesi olduğu (genellikle bir ebeveyn figürü veya çocukluk deneyimi) keşfedilir. Bu, İç Eleştirmenin sesini “kendi iç sesi” olmaktan çıkarıp, “içselleştirilmiş bir figürün sesi” olarak yeniden konumlandırmayı ve gücünü azaltmayı sağlar.

Ego’nun Güçlendirilmesi

Bilinçli, gerçekçi ve duruma uygun kararlar almaktan sorumlu olan Ego’nun güçlendirilmesi esastır. Güçlenen Ego, gerçeği test etme (reality testing) yeteneği kazanır ve İç Eleştirmen (SüperEgo) ile dürtüsel istekler (İd) arasındaki dengeyi, mantık ve etik çerçevesinde daha sağlıklı kurabilir.

Kendine Şefkat Geliştirme

Bilişsel ve davranışçı teknikler, katı ve işlevsiz inançları sorgulamaya yardımcı olurken; psikodinamik içgörü, bireyin kendine koşulsuz bir kabul geliştirmesine olanak tanır. Kişi, terapist tarafından yargılanmak yerine kabul görmeyi ve anlaşılmayı deneyimledikçe, kendine karşı olan eleştirel tutumu yumuşar.

Mükemmeliyetçilik ve İç Eleştirmen

Mükemmeliyetçilik, maskelenmiş bir güvensizliktir ve İç Eleştirmenimiz de bu güvensizliğin bekçisidir. Kendi hayat yolculuğumuzda gerçek potansiyelimize ulaşabilmek için, içimizdeki bu amansız yargıcın sesini kısmayı öğrenmek esastır. Öz-Sabotaj sadece bir davranış değildir, bilinçdışının kaygıyı yönetme şeklidir. Bu, sadece profesyonel bir rehber eşliğinde, bütüncül ve derinlikli bir psikoterapi süreciyle mümkündür. Kendi gücünüzü yeniden keşfetmek ve hayatınızın senaryosunu kendi iradenizle yazmak için ilk adımı atmaktan çekinmeyin.

Psikolojik Danışman ve Rehber | Psikolojik Danışman ve Rehber İstanbul | Psikolojik Danışman ve Rehber Ankara | Psikolojik Danışman ve Rehber İzmir | Psikolojik Danışman ve Rehber Bursa | Psikolojik Danışman ve Rehber Adana