Kayıp ve Yas Süreçleri: Acıyı Anlamlandırmak ve Yeniden Hayata Tutunmak

Sevdiğimiz birini kaybetmek, hayatın en zorlayıcı deneyimlerinden biridir. Yas, bu kaybın ardından yaşanan doğal bir süreçtir; üzüntü, özlem, öfke, suçluluk ya da boşluk hissi bu sürecin normal parçalarıdır. Ancak bazı durumlarda yas, beklenenden daha uzun sürer ve kişinin yaşamını sağlıklı şekilde devam ettirmesini zorlaştırır.

DSM-5’te “Uzamış Yas Bozukluğu” olarak tanımlanan durum, genellikle kayıptan 12 ay (çocuk ve ergenlerde 6 ay) sonra hâlâ yoğun ve günlük işlevselliği bozan belirtilerin devam etmesiyle ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında:
• Kaybedilen kişiye yönelik yoğun özlem ya da sürekli düşünceler,
• Ölümü kabul etmekte zorluk,
• Yoğun duygusal acı (boşluk, anlamsızlık, öfke, suçluluk),
• Sosyal hayattan geri çekilme,
• Gelecek hakkında umut kaybı,
• Günlük işlevselliğin belirgin şekilde bozulması yer alır.

Yasın “doğru” ya da “yanlış” yaşanma biçimi yoktur. Her birey kendi kişiliği, inançları, ilişkisi ve yaşam koşulları çerçevesinde farklı şekilde yas tutar. Ancak yas süreci uzayıp kişinin sosyal hayatını, işini, ilişkilerini ya da sağlığını olumsuz etkilemeye başladığında destek almak önemlidir.

Terapide amaç, kaybı unutturmak değil; kaybın getirdiği acıyı anlamlandırmak, kişinin kayıpla birlikte hayatına nasıl devam edebileceğini keşfetmesini sağlamaktır. Duygulara güvenli bir alanda dokunmak, “neden böyle hissediyorum” sorusuna yanıt bulmak ve suçluluk ya da çaresizlik duygularını dönüştürmek bu sürecin önemli adımlarıdır.

Unutulmamalıdır ki yas tutmak, sevdiklerimize verdiğimiz değerin doğal bir ifadesidir. Ancak yaşamın donup kalması, kaybın ardında yaşayan kişinin kendisini tamamen unutması anlamına gelmemelidir. Destek almak, acının hafiflediğini hissetmek ve yeniden yaşamın içinde var olabilmek mümkündür.

Eğer kaybınızın üzerinden uzun zaman geçmiş olmasına rağmen hâlâ yoğun acı, boşluk ya da ilerleyememe hissi yaşıyorsanız, bu duygularla yalnız mücadele etmek zorunda olmadığınızı bilmelisiniz. Acınızı paylaşmak, iyileşme sürecinizin ilk adımı olabilir.

Psikoloji | Psikoloji İstanbul | Psikoloji Ankara | Psikoloji İzmir | Psikoloji Bursa | Psikoloji Adana