Kifoz - Fzt. Mustafa Burak Türkoğlu

Kifoz (Kamburluk): Tanım, Değerlendirme, Nedenler ve Tedavi

Nedir? Tanımı

Kifoz, omurgada özellikle torakal bölgesinde (sırt bölgesinde) öne doğru normalde olması gerekenden daha fazla olan kamburlaşma durumudur. Omurganın sagittal plandaki eğriliğinin 45 dereceden fazla olmasıyla tanımlanabilir. Halk arasında ise kifoz genellikle ‘kamburluk’ veya ‘sırtın eğilmesi’ olarak bilinir. Halk bunu kişinin dik duramaması, sırtın yuvarlaklaşması gibi tabirlerle tanımlar. Bu hastalık her ne kadar tek bir bölgeye ait görünse de birçok sorunun oluşmasına da katkı sağlar. Bu eğriliğin artışı postür bozukluğu, kas-iskelet sistemi problemleri, solunum problemleri, sinir basısı ve nörolojik şikayetler (şiddetli kifozda), yorgunluk, sırt ve bel ağrıları, hareket kısıtlılıkları, psikolojik etkiler veya estetik görünüm ile ilgili problemlere yol açabilir ve hastalar bu şikayetler ile rehabilitasyon merkezlerine başvuruda bulunurlar.

Kifozun Fizyolojik Değerleri ve Hangi Vertebralar Arası Oluşumu Hangileridir?

Omurgamızda normalde olması gereken bir kifoz eğrisi vardır. Bu torakal bölgede bulunan postür için doğal bir kamburluktur. Normal kifoz açısı 20–45 derece arası kabul edilir. Bu ölçüm, lateral grafi olarak Cobb açısı denen radyolojik yöntem ile yapılır. 20 derece altı bir değer torakal düzleşme (hipokifoz) olarak değerlendirilir. 45 derece üstü bir değer ise patolojik kifoz (hiperkifoz) olarak değerlendirilir. Bu kifotik görüntü torakal vertebralar (T1–T12) arasındadır. Patolojik kifoz genellikle T4 ile T12 arasında belirgindir.

Kifozun Primer ve Sekonder Nedenleri

Öncelikle primer kifoz tanımı doğuştan veya doğrudan omurganın yapısal bozukluğundan kaynaklanır. Yani birincil, asıl sebebidir. Başlıca primer nedenler şunlardır:

• Konjenital kifoz; omurga kemiklerinin doğuştan şekil bozukluğudur.
• Scheuermann hastalığı; çoğunlukla gençlerde görülen, omurların kamburlaşmasıyla gelişen yapısal bir kifoz.

Sekonder kifoz tanımı, başka bir hastalık, travma veya bir durum sonucu ortaya çıkar. Yani kifoz başka bir probleme ikincil olarak gelişir. Başlıca sekonder nedenler şunlardır:

• Postüral kifoz; kötü duruş nedeniyle gelişir. (Bazı kaynaklar bunu primer bir neden olarak da kabul edebilir; bana göre sekonder bir durumdur çünkü bir duruş bozukluğu ya da neden sonucu oluşmuştur.)
• Enfeksiyonlar: tüberküloz, spondilit gibi omurga rahatsızlıkları da omurların yapısını bozan enfeksiyonlardır.
• Tümörler/metastazlar; omurgada kitle oluşturarak çökmeye neden olan lezyonlar.
• Travmatik kifoz; omurga kırıkları.
• Nöromusküler hastalıklar; kas güçsüzlüğüne bağlı kifoz (örneğin polio, kas distrofileri).
• Cerrahi sonrası deformiteler.

Kifozun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Bu durum hastalığın nedenine, derecesine ve kişinin yaşına göre değişir. Fakat başlıca sık kullanılan tedavi yöntemleri şunlardır:

• Egzersiz ve fizyoterapi: hafif ve postural kifozlarda ilk seçenek budur. Sırt kaslarını güçlendirme egzersizleri verilir (ekstansör kaslar). Duruş eğitimi de bu noktada önemlidir (postüral eğitim). Germe egzersizleri. Solunum egzersizleri (ilerleyen bir kifozda göğüs kapasitesini korumak için).
• Korse kullanımı: özellikle çocuklarda ve gençlerde (Scheuermann kifozu) eğriliğin ilerlemesini durdurmaya yardımcıdır. Torakolumbal korse kullanılabilir. Yetişkinlerde korse genelde destek amaçlı kısa süreli tercih edilir.
• Ağrı kontrolü: kas gevşetici ilaçlar, ağrı kesiciler, lokal sıcak uygulamalar.
• Osteoporoz tedavisinde yani osteoporotik bir kifoz mevcutsa; kemik yoğunluğunu artırıcı ilaçlar, kalsiyum ve D vitamini gibi kemik ile ilgili takviyeler.
• Cerrahi tedavi: eğrilik çok ilerlemişse, yani 70–80 derece gibi durumlara çıkmışsa, sinir basısı varsa, güç kaybı varsa omurgayı düzeltme ameliyatları yapılabilir.
• Yaşam tarzındaki düzenlemeler: masa başı gibi omurga sağlığını etkileyecek durumlardaki duruşlara ergonomik düzenlemeler. Ağırlık taşımaktan kaçınma. Omurga sağlığını korumak ve düzeltmek için düzenli bir egzersiz alışkanlığı edinilmesi tedavi yöntemlerinden biridir.

Kifoz Hastalığı ve Egzersizleri ile İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar

Yanlış Bilgi: "Kifoz sadece kamburluk yapan kötü oturuş yüzünden olur."
Doğrusu: Hayır. Kifoz duruş bozukluğundan kaynaklı olabileceği gibi doğuştan, travma, tümör veya osteoporoz nedeniyle de oluşabilir.

Yanlış Bilgi: "Korse takmak kifozu tamamen düzeltir."
Doğrusu: Korse büyüme çağında ilerlemeyi yavaşlatır. Yetişkin kifozunda sadece destek amaçlıdır, tamamen düzeltmez.

Yanlış Bilgi: "Sert yatağa yatmak kifozu düzeltir."
Doğrusu: Yatak sertliği kifozu düzeltmez. Ancak çok yumuşak yatak kambur postu artırabilir.

Yanlış Bilgi: "Dik durmaya zorlamak kifozu düzeltir."
Doğrusu: Zorlayarak dik durmak omurga yapısal kifozuna da işe yaramaz; hatta sırt kaslarında ağrıya yol açabilir.

Bir diğer yanlış ve zararlı olan egzersizler:

• Zorla kambur bölgeyi bastırmak veya arkadaşınızın sırtınıza bastırması
• Yanlış korse kullanmak
• Uzun süre hareketsiz kalmak
• Sadece mekik çekmek

Doğru egzersizler:

• Sırttaki ekstansör kasları güçlendirme egzersizi
• Göğüs kası germe egzersizi
• Postür düzeltme çalışmaları
• Denge ve solunum egzersizi

Her hastalıkta olduğu gibi kifoz tedavisi de bireysel planlanmalıdır. Fizyoterapist veya doktorunuzun önermediği durumları yapmamaya özen gösteriniz.

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Uzmanı | Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Uzmanı İstanbul | Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Uzmanı Ankara | Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Uzmanı İzmir | Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Uzmanı Bursa | Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Uzmanı Adana